Het museum
Luxueus wonen en verfijnde lakens onder één dak
In het Rode Huis, gebouwd door de lakenfabrikant Johann Heinrich Scheibler rond 1760, werd wonen en werken altijd onder één dak gecombineerd. Het gedeelte van het huis genaamd ‘Naar de gouden helm’ diende als representatieve woning voor zijn familie. Het gedeelte met de naam ‘Naar de pelikaan’ werd voor de handel en de productie van fijne wollen lakens gebruikt, waar in heel Europa veel vraag naar was.
Zes generaties van de familie Scheibler hebben het huis meer dan 200 jaar gebruikt en zijn geschiedenis bewaard. In 1963 richtten zij samen met het Landschaftsverband Rheinland (LVR) een stichting op om dit unieke monument uit de glorietijd van de Monschause lakens te behouden, uit te bouwen en toegankelijk te maken voor het publiek.
Het huisdeel met de naam ‘Naar de gouden helm’
Het woondeel van het huis, ingericht met meubilair in rococo-, Lodewijk XVI- en Empirestijl, weerspiegelt op glorieuze wijze het succesverhaal van de lakenfabrikanten.
De ontvangstruimte op het gelijkvloers en de keuken in de kelder
Gemarmerde muren, kristallen kroonluchters en vergulde spiegels zorgen voor een indrukwekkende ontvangstruimte. Het kostbare canvas behang in de herenkamer met een galerie van namaakschilderijen of het huwelijksservies met familiewapen op de feestelijk gedekte tafel in de eetkamer springen in het oog. Zelfs de keuken in de kelder schittert met zijn gepolijste messing en koperen ketels.
Huis ingang “Zum goldenen Helm”
© LVR-ZMB / Stefan Arendt
De unieke, prachtige trap
Het open trapoog van de prachtige eikenhouten trap uit de rococotijd biedt een duizelingwekkend uitzicht. Met een elegante zwaai leidt de uitkragende trap naar de bovenverdiepingen. De bouwheer liet 21 motieven van de verschillende stappen in de lakenproductie op artistieke wijze in de balustrades verwerken.
De spin – motief van de grote trap
© RHM / B. Gonnermann
Het sociale leven op de 1e verdieping
De salons met familieportretten en elegante zitmeubels op de eerste verdieping, een klein kabinet met landschapsbehang – en vooral de grote, lichtovergoten banketzaal, het met rozen omgeven stucplafond en de parketvloer wijzen op een druk sociaal leven. De slaapkamers met luxueuze bedden, babywiegjes en kinderstoelen, wastafel en bidet bieden op de 2e verdieping een inkijk in de privéverblijven van de familie.
Blauwe Salon
© LVR-Zentrum für Medien und Bildung / Stefan Arendt
Intieme slaapkamers op de 2e verdieping
Slaapkamers met weelderige bedden, wiegjes en kinderstoelen, wastafel en bidet bieden zicht op het privé woongedeelte van de familie op de tweede verdieping. Badkamers in de moderne zin zijn er echter niet te vinden. Nadat de meeste middeleeuwse badzalen wegens het gevaar van epidemieën waren gesloten, werd wassen tot in de 18e eeuw als ongezond beschouwd. Men geloofde dat het water de poriën van de huid opende en deze doorlaatbaar maakte voor ziekten. De onaangename lichaamsgeuren werden eerder verdoezeld met poeder en parfum.
Rococo slaapkamer
© LVR-Amt für Denkmalpflege im Rheinland / Silvia M. Wolf
Het huisdeel ‘Naar de pelikaan’
Vier nieuw ingerichte themakamers zijn gewijd aan de omvangrijke productie van Monschause lakens, die in de 18e eeuw in heel Europa werden verkocht, het belang van de familie en hun huis als productie- en handelsplaats.
Homestory – De familie en het Rode Huis
In de overwegend katholieke Eifel trouwden de protestantse elite van de lakenfabrikanten onder elkaar. De levensgrote portretten en persoonlijke voorwerpen belichten op indrukwekkende wijze de sociale achtergrond van deze bijzondere familie en hun economisch netwerk dat door verwantschap sterk met elkaar verbonden was.
Een maquette van het Rode Huis, die van alle kanten kan worden bekeken, biedt een overzicht van de verschillende woon- en werkruimten en laat u architectonische kenmerken ontdekken, zoals de loop van de kanalen in de kelders.
Huis ingang “Zum Pelikan”
© LVR-ZMB / Stefan Arendt
Veel te doen – lakens maken met hand- en thuiswerk
De unieke motieven van de productiestappen in de historische trap werden driedimensionaal gereproduceerd met behulp van de modernste technologie. Het ingewikkelde proces van wol tot laken is in detail te zien. Het maakt duidelijk waarvoor vreemde toevoegingen zoals urine of distels nodig waren. Het boek van een wolverver onthult de geheime verfrecepten. Het hoogtepunt is een enorme, originele lappenschaar, waarvan we ons tegenwoordig het gebruik moeilijk kunnen inbeelden. Wie de verfijnde kwaliteit van de stoffen uit die tijd wil voelen, kan dat ervaren dankzij de kostbare met de hand nageweven stukken.
De vele arbeiders die voor deze productie nodig waren, werden niet alleen in Monschau, maar ook in de omgeving tewerkgesteld. En dat vaak onder zeer krappe en slechte omstandigheden. Sommige werkplekken – zoals een spin- of weefkamer – worden effectief in scène gezet en zijn te bewonderen via stereoscopische kijkdozen. Een wandafbeelding verklaart het complexe uitgeverssysteem van de Monschause lakenfabrikanten.
Het scheren
© LVR-Zentrum für Medien und Bildung / Stefan Arendt
Pure luxe – mode, stalen en wereldwijde handel
Het historische stalenboek van de Monschause lakenfabrikanten en het boek van de firma Scheibler, dat tot twaalf meter kan worden uitgerold, voeren bezoekers mee op een reis door de kleurrijke wereld van de fijne wollen stoffen met meer dan 5.500 verschillende stalen. Een interactief mediastation biedt bezoekers de mogelijkheid om digitaal door bepaalde pagina’s te bladeren. Bepaalde stalen kunnen in de vorm van een vest op een beeld worden geprojecteerd.
De lakenfabrikanten van Monschau verkochten hun exclusieve stoffen in heel Europa en daarbuiten. Ook de materialen die voor de productie nodig waren, zoals Spaanse merinoswol of verfstoffen, moesten van ver worden ingevoerd. Een wandafbeelding toont de transportroutes, de transportmiddelen en de reistijden van de goederentransporten aan de hand van het voorbeeld van de firma Scheibler rond 1800. Hieruit blijkt duidelijk dat zo’n wereldwijd handelsnetwerk in die tijd heel veel inspanning vereiste.
Stoffenboek, 1813
Monschau en verder
Een scherm dat langs een tijdlijn kan worden bewogen, leidt de bezoeker digitaal door de ontwikkeling van de stad Monschau. Van de glorietijd van de lakenfabriek naar de industrialisatie en het verval tot het hedendaagse toerisme: zo kan de evolutie van de stad aan de hand van beelden, schilderijen en prentbriefkaarten worden bekeken.
De sporen van de lakenfabrikanten kunt u in de stad nu nog steeds volgen via de kijkgaten op het terras van het huis of u kunt ze tot voorbij Monschau volgen aan de hand van korte video’s over de Wolroute in de Euregio Maas-Rijn.
Monschau – Slider met foto’s uit 200 jaar
© LVR-ZMB / Stefan Arendt
Water-rijk – de mysterieuze kelder
Badend in blauw licht, focust deze ruimte op het water dat bij de lakenproductie zo belangrijk is voor het vollen, wassen en verven van de wol. Bovendien is het water ook nog eens bijzonder zacht in Monschau. Lange tijd werd deze ruimte de ‘ververskelder’ genoemd, maar intussen twijfelen onderzoekers of deze ruimte werkelijk voor het verven werd gebruikt. Daarom is het een voorbeeld voor de sfeer en de werkomstandigheden van de wolwasserij in het Rode Huis. De krappe ruimte, het geluid van de voorbijrazende rivier, de inkijk in oude kanalen en geanimeerde historische afbeeldingen vergezeld van een levensechte geluidscollage maken een bezoek aan de kelder tot een bijzondere ervaring.
De gewelfde kelder onder het voorplein kan tijdens een rondleiding worden bezocht. Spreek daarvoor de medewerkers aan de kassa aan tijdens uw bezoek.